Günümüzde çok sayıda uçucu yağ satan firma, çok sayıda uçucu yağ markası vardır. Bilinçli bir şekilde üretilmiş, kaliteli uçucu yağ nasıl anlaşılır? Hangi bilgilere dikkat edilmelidir?
Uçucu yağ satıcısı, sattığı uçucu yağların her birine ilişkin sistemli bilgi sunmalıdır. Bu bilgiler genellikle uçucu yağın etiketinde veya ürün kataloğunda bulunur. Bu bilgiler arasında aşağıdakiler yer almalıdır:
Yaygın İsim
Belli bir kültürde veya bölgede, bir bitki türü için en geniş şekilde kabul görmüş olan isim, yaygın isimdir. Aromaterapinin amaçları açısından kişinin kullanılan uçucu yağı tam olarak tanımlayabilmesi gerekir. Örneğin kişi “Karışım içerisinde lavanta kullandım” dediğinde hemen herkes kendilerinin aşina olduğu lavanta tipini düşünecektir. Halbuki uçucu yağların her çeşidinin farklı bir bileşimi vardır ve farklı terapötik amaçlarla uygulanmaktadırlar. Yaygın isim toplumun geneli için yeterli olabilse de, uygulayıcı açısından kullanılan her bir uçucu yağın, Latince ismi ile belgelenip tanımlanması en doğrusudur.
Latince İsim (Botanik İsim)
Belli bir bitkinin Latince ismi o bitkinin uluslararası alanda tanınan kimliğidir ve dolayısıyla da bitkinin bilimsel ismi olarak bilinir. İki terimli Latince isim, cins (genus) ile türden (species) oluşan biyolojik bir türü tanımlar. Latince isimler italik karakterde yazılır. Örneğin, lavantanın tam Latince iki terimli ismi Lavandula angustofolia ’dır.
Melez (Hybrid)
Melez, iki farklı bitki türü ve/veya bir tür içerisindeki iki varyete arasındaki çapraz döllenmedir. Melezler çarpı işareti (x) kullanılarak belirtilirler; örneğin Lavandula x intermedia, Lavandula angustofolia ile Lavandula spica arasında oluşmuş bir melezdir.
Menşei
Uçucu yağın bir yöreye özgü olup olmadığını, kültür yoluyla mı üretildiğini ya da doğadan mı toplandığını belirtir. Işık, toprak, sıcaklık, nem, iklimsel etki ve yükseklik ve ayrıca coğrafi yerleşim gibi çevresel koşullardaki farklılık nedeniyle belli bir uçucu yağın kimyasal bileşimi üzerinde menşeinin etkisi olabilir.
Kullanılan Bitki Kısmı: Morfolojik özellik
Bazı bitkilerin birden fazla kısmından uçucu yağ elde edilir. Bunlar morfolojik yapılar olarak bilinir. Tohum, kök, çiçek, meyve ve yaprak kısımları buna örnek olarak verilebilir.
Biyokimyasal Özellik
Kemotip terimi aynı botanik cins ve türden ekstraksiyonu yapılmış uçucu yağların, kimyasal bileşim açısından değişkenlik göstermesidir. Bir kemotip, bir bitkinin spesifik bir cinsi ve türlerinin coğrafi yerleşim, ışık, hava, yükseklik, böcekler ve çevresel etkileşimler gibi unsurlar nedeniyle belli bir kimyasal maddeyi normalden daha yüksek miktarda üretmesi halinde meydana gelir. Biberiye (Rosmarinus officinalis) ve kekik (Thymus vulgaris) aromaterapi endüstrisi içerisinde mevcut olan en yaygın kemotiplerdir. Şu şekilde gösterilir:
Biberiye ct. verbenon
Kekik ct. linalol
Uçucu yağlara ilişkin standart güvenlik uyarısı
Uçucu yağların çoğunluğunun üzerinde yer alan standart güvenlik notu “Haricen kullanılır” şeklindedir.